Kryzys klimatyczny to nie perspektywa zagrożeń, które pojawią się w odległej przyszłości, ale dzisiejsza rzeczywistość. Temperatura na świecie wzrosła już o 1°C powyżej poziomu sprzed epoki przemysłowej i będzie nadal rosła – według IPCC do końca naszego stulecia wzrośnie ona być może aż o 4,8°C. [1]
Społeczność międzynarodowa podjęła działania. W 2015 r. wszystkie państwa członkowskie ONZ przyjęły Agendę na rzecz zrównoważonego rozwoju 2030, która nakreśliła 15-letni plan realizacji 17 celów łączących w sobie trzy aspekty zrównoważonego rozwoju (gospodarczy, społeczny i środowiskowy). Cel 13: działania w dziedzinie klimatu odnosi się do walki ze zmianami klimatycznymi.
W 2015 r. rządy niemal 200 państw przyjęły porozumienie paryskie, inicjatywę przewodnią i wiążący prawnie traktat mający na celu „ograniczenie średniego globalnego wzrostu temperatury na poziomie znacznie poniżej 2°C w stosunku do poziomów sprzed epoki przemysłowej oraz kontynuację starań zmierzających do ograniczenia wzrostu temperatury do 1,5°C powyżej tych poziomów”.
Przedsiębiorstwa na całym świecie zaczynają odczuwać wyraźne skutki finansowe zachodzących zmian. Z globalnej oceny ryzyka przeprowadzonej przez Światowe Forum Ekonomiczne wynika, że problemy związane z klimatem cechują się jednocześnie największym prawdopodobieństwem wystąpienia i największą dotkliwością skutków [2]:
Globalny krajobraz ryzyka według Światowego Forum Ekonomicznego 2020
kliknij w wykres aby go powiększyć
Znaczenie tych zagrożeń będzie z czasem rosło, wpływając na działalność przedsiębiorstw na całym świecie. Dotyczy to w szczególności rynków wschodzących, które są bardziej wrażliwe na potencjalne czynniki związane z klimatem i w związku z tym bardziej podatne na poważne wstrząsy wywołane bezpośrednimi i pośrednimi skutkami zmian klimatycznych. Z perspektywy rad nadzorczych i zarządów firm, zignorowanie tej nowej kategorii ryzyk oraz nieuwzględnienie ich w podstawowej działalności gospodarczej może stanowić naruszenie obowiązku lojalności i dbałości o interes przedsiębiorstwa i jego udziałowców lub akcjonariuszy przez członków zarządu.
Rolą członka Rady Nadzorczej / dyrektora niewykonawczego („NED”) jest zapewnianie nadzoru, wytyczanie strategicznych kierunków oraz rozliczanie zarządów / dyrektorów wykonawczych z celu, jakim jest poprawa działalności operacyjnej przedsiębiorstwa. NED mogą w związku z tym wnieść ogromny wkład, wprowadzając zagadnienia dotyczące zmian klimatycznych na forum zarządu i dbając o to, aby problematyka klimatu była uwzględniana w zarządzaniu przedsiębiorstwem i ryzykiem, decyzjach strategicznych, a także przy alokacji zasobów. W tym celu NED musi mieć wiedzę o złożoności tych problemów, ich potencjalnych skutkach dla przedsiębiorstwa oraz możliwościach podjęcia skutecznych działań.
Czas ma tu podstawowe znaczenie. Im szybciej przedsiębiorstwo podejmie działania, tym mniejsze będą potencjalnie niekorzystne skutki finansowe. Co więcej, szybkie zwalczenie problemu może zapewnić przewagę konkurencyjną i otworzyć przed przedsiębiorstwem nowe możliwości.
Zmiany klimatyczne powinny być przedmiotem dyskusji na forum zarządu niezależnie od położenia geograficznego, sektora i modelu działalności firmy. Wprowadzenie nowego, skomplikowanego i być może obcego zagadnienia może być trudne i spotkać się z oporem ze strony członków zarządu. Dlatego ważne jest, żeby przygotować dobrą argumentację. NED powinien być w stanie czynnie podważać stanowisko zarządu, ale także wspierać go i służyć mu jako mentor.
Tekst jest eksperckim opracowaniem publicznie dostępnych materiałów dla członków rad nadzorczych (Non- Executive Directors) z sektorów innych niż usługi finansowe.
Przypisy
[1] IPCC, AR5 Synthesis Report – Climate Change 2014, https://ar5-syr.ipcc.ch/ipcc/ipcc/resources/pdf/IPCC_SynthesisReport.pdf
[2] Światowe Forum Ekonomiczne, The Global Risks Report 2020, http://www3.weforum.org/docs/WEF_Global_Risk_Report_2020.pdf (dostęp: 15.01.2021)
