Podczas Konferencji Stron Konwencji o różnorodności biologicznej (COP15) w Montrealu prawie 200 państw osiągnęło porozumienie w sprawie Globalnych ram różnorodności biologicznej z Kunmingu/Montrealu. Ramy te zawierają globalne cele i założenia mające na celu ochronę i odbudowę przyrody dla obecnych i przyszłych pokoleń, zapewnienie jej zrównoważonego wykorzystania, a także pobudzenie inwestycji na rzecz zielonej gospodarki światowej. Wraz z porozumieniem klimatycznym z Paryża wspierają drogę do osiągnięcia do 2050 r. świata neutralnego dla klimatu, korzystnego dla przyrody i odpornego.
Porozumienie to stanowi konkretne ramy z jasnymi, mierzalnymi celami i założeniami wraz z kompletnymi ustaleniami dotyczącymi monitorowania, sprawozdawczości i przeglądu w celu śledzenia postępów, uzupełnione kompleksowym pakietem w zakresie mobilizacji zasobów.
Ponad połowa światowego PKB zależy od usług ekosystemowych. 70 proc. najbardziej podatnych na zagrożenia osób na świecie jest bezpośrednio zależne od dzikich gatunków. Porozumienie z Kunmingu/Montrealu ma przyspieszyć realizację ambitnych strategii politycznych na całym świecie i uruchomi finansowanie różnorodności biologicznej ze wszystkich źródeł w wysokości 200 mld USD rocznie do 2030 r. Zobowiązuje ono społeczność światową do działań na rzecz ochrony i odbudowy zasobów przyrodniczych oraz usuwania zanieczyszczeń – działań takich jak te, które są częścią Europejskiego Zielonego Ładu. Dzięki temu przyroda będzie nadal wspierać społeczeństwo, gospodarki i społeczności przez nadchodzące dziesięciolecia.
Cele i założenia ambitnych działań do 2030 r. i 2050 r.
Porozumienie z Kunmingu/Montrealu w sprawie różnorodności biologicznej obejmuje kluczowe globalne cele w zakresie:
- odbudowy 30 proc. zdegradowanych ekosystemów na całym świecie (na lądzie i morzu) do 2030 r.
- ochrony 30 proc. obszarów (lądowych, śródlądowych oraz przybrzeżnych i morskich) oraz zarządzania nimi do 2030 r.
- powstrzymania wymierania znanych gatunków i do 2050 r. dziesięciokrotnego zmniejszenia zagrożenia wyginięciem i tempa wymierania wszystkich gatunków (w tym nieznanych)
- ograniczenia ryzyka związanego z pestycydami o co najmniej 50 proc. do 2030 r.
- ograniczenia utraty składników odżywczych do środowiska o co najmniej 50 proc. do 2030 r.
- ograniczenia do 2030 r. ryzyka zanieczyszczenia i negatywnych skutków zanieczyszczeń ze wszystkich źródeł do poziomów, które nie są szkodliwe dla różnorodności biologicznej i funkcji ekosystemu
- zmniejszenia globalnego śladu konsumpcji do 2030 r., w tym poprzez znaczne ograniczenie nadmiernej konsumpcji i wytwarzania odpadów oraz zmniejszenia o połowę marnotrawienia żywności
- zrównoważonego zarządzania obszarami objętymi rolnictwem, akwakulturą, rybołówstwem i leśnictwem oraz znacznego wzmocnienia agroekologii i innych praktyk przyjaznych różnorodności biologicznej
- przeciwdziałania zmianie klimatu za pomocą rozwiązań opartych na przyrodzie
- zmniejszenia tempa wprowadzania i zadomawiania się inwazyjnych gatunków obcych o co najmniej 50 proc. do 2030 r.
- zapewnienia bezpiecznego, legalnego i zrównoważonego wykorzystywania dzikich gatunków i handlu nimi do 2030 r.
- zazieleniania przestrzeni miejskich.
Mobilizacja środków finansowych i umożliwienie przedsiębiorstwom wzięcia odpowiedzialności za różnorodność biologiczną
Porozumienie ma się przyczynić do zwiększenia mobilizacji środków finansowych na rzecz różnorodności biologicznej ze wszystkich źródeł: krajowych, międzynarodowych – zarówno publicznych, jak i prywatnych – uruchamiając do 2030 r. co najmniej 200 mld USD rocznie. Stworzy ono zachęty dla źródeł krajowych i międzynarodowych, w tym pochodzących z inwestycji przedsiębiorstw.
Dotyczy ono również dotacji szkodliwych dla różnorodności biologicznej i zawiera zobowiązanie do określenia do 2025 r. i wyeliminowania do 2030 r. takich dotacji o łącznej wartości co najmniej 500 mld USD rocznie.
W ramach tego porozumienia UE podpisała międzynarodowy pakiet solidarnościowy dotyczący w szczególności państw najbardziej podatnych na zagrożenia i najbardziej zróżnicowanych biologicznie. Nowy Fundusz na rzecz Globalnych Ram Różnorodności Biologicznej ustanowiony w ramach Funduszu na rzecz Globalnego Środowiska będzie otwarty na finansowanie ze wszystkich źródeł.
Ważnym krokiem w kierunku poprawy działań przedsiębiorstw na rzecz różnorodności biologicznej jest to, że duże i transnarodowe przedsiębiorstwa i instytucje finansowe będą zobowiązane do regularnego monitorowania, oceny i ujawniania zagrożeń, zależności i oddziaływania w zakresie różnorodności biologicznej; oraz dostarczania konsumentom informacji w celu propagowania zrównoważonej konsumpcji.
Zaangażowanie UE w tworzenie przestrzeni do porozumienia
Jedność i przywództwo Europy miały zasadnicze znaczenie podczas tych czteroletnich negocjacji. W Montrealu zespołowi negocjacyjnemu UE pod przewodnictwem komisarza Sinkevičiusa oraz państwom członkowskim UE, koordynowanym przez czeską prezydencję Rady, udało się stworzyć przestrzeń do porozumienia i zwiększyć ambicje przy jednoczesnym postępie w dziedzinie finansów.
Porozumienie to stanowi ważny bodziec dla multilateralizmu w czasach, gdy globalna solidarność i współpraca są bardziej potrzebne niż kiedykolwiek wcześniej.
Dalsze działania
Negocjacje w sprawie nowego porozumienia zakończyły się i nadszedł czas, aby wszystkie państwa wdrożyły te ramy poprzez działania krajowe i międzynarodowe.
Przed kolejną konferencją COP w 2024 r. wszystkie państwa muszą przygotować zaktualizowane krajowe strategie i plany działania na rzecz różnorodności biologicznej, a także krajowe strategie finansowania różnorodności biologicznej. Podczas kolejnych konferencji COP rozważona zostanie kwestia, czy skumulowany wpływ działań krajowych jest wystarczający do osiągnięcia globalnych celów na 2030 r. i 2050 r.
Równolegle do działań politycznych kraje i wielostronne instytucje finansowe będą teraz pracować nad szybkim uruchomieniem finansowania.
O COP 15
Zdrowe, różnorodne biologicznie ekosystemy są podstawą życia na Ziemi. Pomimo bezsprzecznych wartości, jakie dostarcza nam przyroda, jej stan na całym świecie pogarsza się – przewiduje się, że ta sytuacja będzie się pogłębiała w scenariuszach „business-as-usual”. W dniach 7-19 grudnia świat zgromadził się na Konferencji ONZ na temat różnorodności biologicznej (COP15) w Montrealu, aby zawrzeć przełomowe porozumienie, które ma wyznaczyć kierunek dla globalnych działań na rzecz ochrony różnorodności biologicznej do 2030 r. Ramy miały nakreślić ambitny plan, który wdroży szeroko zakrojone działania we wszystkich sektorach, zajmując się głównymi czynnikami powodującymi utratę przyrody i zapewniając, że do 2050 r. spełni się wspólna wizja życia w harmonii z naturą.
Porozumienie udało się uzyskać, teraz przyszedł czas na wprowadzenie jego założeń w życie.
Dodatkowe informacje
COP15 ends with landmark biodiversity agreement
źródło: mat. pras.: Komisja Europejska, UNEP
