1 czerwca 2023 Parlament Europejski przyjął stanowisko do negocjacji z państwami członkowskimi w sprawie zasad uwzględniania praw człowieka i wpływu na środowisko w zarządzaniu przedsiębiorstwami.
Przedsiębiorstwa będą zobowiązane do identyfikowania i – w razie konieczności – zapobiegania, eliminowania lub łagodzenia negatywnego wpływu ich działalności na prawa człowieka i środowisko (praca dzieci, niewolnictwo, wyzysk pracowników, zanieczyszczenie, degradacja środowiska i utrata różnorodności biologicznej). Firmy będą musiały również monitorować i oceniać wpływ swoich partnerów w łańcuchu wartości w obszarze dostawców, sprzedaży, dystrybucji, transportu, magazynowania, gospodarki odpadami i innych.
Nowe zasady będą miały zastosowanie do firm z siedzibą w UE, niezależnie od ich sektora, w tym usług finansowych, zatrudniających ponad 250 pracowników i mających światowy obrót przekraczający 40 mln euro, a także do spółek dominujących zatrudniających ponad 500 pracowników i mających światowy obrót przekraczający 150 mln euro. W regulacjach uwzględnione zostaną również spółki spoza UE o obrotach wyższych niż 150 mln euro, jeśli co najmniej 40 mln euro zostało wygenerowane w UE.
Obowiązek zachowania należytej staranności przez dyrektorów i zaangażowanie spółki w relacje z interesariuszami (Directors duty of care)
Firmy będą musiały wdrożyć plan przejściowy, aby ograniczyć globalne ocieplenie do 1,5°, a w przypadku dużych firm zatrudniających ponad 1000 pracowników osiągnięcie celów planu będzie miało wpływ na zmienne wynagrodzenie dyrektora (np. premie). Nowe zasady wymagają również od firm angażowania się w sprawy osób dotkniętych ich działaniami, w tym działaczy na rzecz praw człowieka i ochrony środowiska, wprowadzenia mechanizmu składania skarg i regularnego monitorowania skuteczności polityki należytej staranności. Aby ułatwić dostęp inwestorom, informacje o polityce należytej staranności spółki powinny być również dostępne w Europejskim Pojedynczym Punkcie Dostępu (ESAP).
Sankcje i mechanizm nadzoru
Spółki niespełniające wymogów będą odpowiedzialne za szkody i mogą zostać ukarane przez krajowe organy nadzoru. Sankcje obejmują środki takie jak „wskazywanie i zawstydzanie” (naming and shaming), wycofanie towarów firmy z rynku lub grzywny w wysokości co najmniej 5% światowego obrotu netto. Firmy spoza UE, które nie będą przestrzegać zasad, zostaną wykluczone z zamówień publicznych w UE.
Zgodnie z przyjętym tekstem, nowe obowiązki będą miały zastosowanie po 3 lub 4 latach, w zależności od wielkości firmy. Mniejsze firmy będą mogły opóźnić stosowanie nowych zasad o kolejny rok.
Stanowisko negocjacyjne Parlamentu zostało przyjęte 366 głosami za, przy 225 głosach przeciw i 38 wstrzymujących się.
„Poparcie Parlamentu Europejskiego jest punktem zwrotnym w myśleniu o roli korporacji w społeczeństwie. Prawo dotyczące odpowiedzialności korporacyjnej musi zapewnić, że przyszłość będzie należeć do firm, które traktują ludzi i środowisko w zdrowy sposób – a nie do firm, które stworzyły model dochodów ze szkód wyrządzanych środowisku i jego eksploatacji. Większość przedsiębiorstw poważnie traktuje swoje obowiązki wobec ludzi i środowiska. Pomagamy tym organizacjom, stosując „prawo uczciwego biznesu”. Jednocześnie odcinamy się od tych kilku dużych firm kowbojskich, które lekceważą zasady” – zauważyła sprawozdawczyni Lara Wolters (S&D, NL) po głosowaniu plenarnym.
Kontekst
Parlament Europejski konsekwentnie wzywał do zwiększenia odpowiedzialności korporacyjnej i wprowadzenia obowiązkowych przepisów dotyczących należytej staranności. Wniosek Komisji Europejskiej został przedstawiony 23 lutego 2022 roku. Uzupełnia on inne istniejące i przygotowywane akty prawne, takie jak rozporządzenie w sprawie wylesiania, rozporządzenie w sprawie minerałów z regionów ogarniętych konfliktami i projekt rozporządzenia zakazującego produktów wytwarzanych przy użyciu pracy przymusowej.
Kolejne kroki
Teraz, gdy Parlament przyjął swoje stanowisko, mogą rozpocząć się negocjacje z państwami członkowskimi w sprawie ostatecznego tekstu przepisów. Państwa członkowskie przyjęły swoje stanowisko w sprawie projektu dyrektywy w listopadzie 2022 roku.
źródło: mat. pras. tłumaczenie własne
