Dlaczego to ma znaczenie dla członków rad nadzorczyh „NEED”?
- Wiedza o tym, jaki wpływ mogą mieć zmiany klimatyczne na przedsiębiorstwa, jest kluczowa dla solidnego uzasadnienia potrzeby wprowadzenia zagadnień klimatycznych do strategii organizacyjnej.
- Wytyczne dają NED niezbędną wiedzę, aby zainteresować zarząd kwestiami klimatu, a także umożliwiają ogólne rozpoznanie najważniejszych możliwych skutków zmian klimatycznych dla przedsiębiorstwa i jego sytuacji finansowej w krótkiej, średniej i długiej perspektywie.
Istnieje spora niepewność co do wpływu zmian klimatycznych na przedsiębiorstwa. Nie można ocenić z całą pewnością, o ile stopni wzrośnie temperatura na świecie, jakie kierunki regulacyjne zostaną obrane przez władze i organy nadzoru, czy też jakie skutki finansowe wywołają te zmiany dla różnych regionów, sektorów, rynków, organizacji i ich przepływów pieniężnych, a także ogółu społeczeństwa.
Pewne jest to, że zmiana klimatu wpłynie w mniejszym lub większym stopniu na każde przedsiębiorstwo. Do strat mogą doprowadzić bezpośrednio ekstremalne zjawiska pogodowe, takie jak burze, susze, czy powodzie, a pośrednio – zwiększone ryzyko niewykonania zobowiązań ze względu na zakłócenia gospodarki i życia społecznego, ryzyko sporów prawnych, zmniejszenie rentowności i spowolnienie wzrostu gospodarczego – nawet w przypadku inwestycji pozwalających uniknąć fizycznych strat. Ryzyko klimatyczne ciąży na wszystkich sektorach gospodarki, choć jego poziom i rodzaj narażenia są uzależnione od położenia geograficznego, sektora, branży i portfela aktywów i/lub portfela kredytowego przedsiębiorstwa. Ryzyko związane z klimatem jest szczególnie dotkliwe w sektorach wiążących się z wydobywaniem i spalaniem paliw kopalnych (węgla, ropy i gazu). Do innych wysoce narażonych sektorów należą usługi finansowe, nieruchomości i infrastruktura, transport oraz rolnictwo.
Ryzyka klimatyczne
Zmiany klimatyczne z „problemu ekologicznego niezwiązanego z finansami” nagle stały się jednym z głównych ryzyk finansowych, dotyczącym niemal wszystkich sektorów gospodarki. Organy nadzoru i inwestorzy w krajach rozwiniętych obecnie rutynowo powołują się na rekomendacje Grupy Zadaniowej ds. Ujawniania Informacji Finansowych Związanych z Klimatem (TCFD) i jest to trend, który z pewnością uwidoczni się również w gospodarkach wschodzących.
Z perspektywy NED kardynalne znaczenie ma umiejętność rozróżniania dwóch kluczowych czynników biznesowych związanych z klimatem – wpływu przedsiębiorstwa na zmiany klimatyczne i wpływu zmian klimatycznych na przedsiębiorstwo. Wpływ przedsiębiorstwa na zmiany klimatyczne jest uzależniony od ilości emisji gazów cieplarnianych, jakie są mu niezbędne do prowadzenia działalności. Wpływ zmian klimatycznych na przedsiębiorstwo obejmuje m.in. fizyczne pogarszanie się stanu aktywów wskutek ekstremalnych zdarzeń pogodowych czy pogarszanie się warunków pracy w związku ze wzrostem temperatury na świecie. Wpływ ten można dodatkowo podzielić na wpływ bezpośredni i pośredni, przy czym ten pierwszy dotyczy samego przedsiębiorstwa, drugi natomiast polega na wstrząsach i zakłóceniach w łańcuchu dostaw i na rynkach.
Ryzyka klimatyczne można klasyfikować jako ryzyka fizyczne i ryzyka przejścia. Ryzyka fizyczne są związane z ekstremalnymi zjawiskami pogodowymi lub stopniowymi, kumulującymi się zmianami następującymi w średnim i długim okresie (takimi jak wzrost średniej temperatury, zmiany wzorca opadów czy podnoszenie się poziomu mórz). Ryzyka przejścia dotyczą polityki i reform regulacyjnych związanych z obniżaniem wielkości emisji, postępem technicznym w takich dziedzinach jak energia odnawialna czy magazynowanie w akumulatorach, a także zmiany oczekiwań interesariuszy w zakresie działań na rzecz klimatu – dotyczy to w szczególności organów nadzoru, inwestorów i klientów.
Ponadto istnieje ryzyko sporów prawnych, które łączy w sobie dwa wspomniane wcześniej rodzaje ryzyk – jest to ryzyko powstające w wyniku powiązania działalności przedsiębiorstwa ze zmianami klimatycznymi bądź nieskutecznego zarządzania zagrożeniami fizycznymi i/lub związanymi z transformacją gospodarczą. Grupa TCFD zakwalifikowała ryzyko sporów prawnych do ryzyk przejścia.
Z punktu widzenia NED niezwykle istotna jest wiedza o tym, jakie rodzaje kategorii szans i ryzyka mogą wpływać na sytuację finansową przedsiębiorstwa. Choć jak już wspomniano, skutki będą różne w zależności od położenia geograficznego, sektora, branży i portfela aktywów i/lub portfela kredytowego przedsiębiorstwa, to można je podsumować w następujący sposób:
Mapowanie ryzyka klimatycznego przez TCFD
kliknij obraz aby go powiększyć
Ze względu na stopień wzajemnych powiązań w gospodarce, należy oceniać zarówno bezpośrednie skutki ryzyka fizycznego i ryzyka przejścia dla firmy, jak i efekty pośrednie – przenoszenie wstrząsów wzdłuż łańcucha dostaw (w górę i dół).
Przeliczenie ryzyk klimatycznych na prawdopodobne skutki finansowe pozostaje dużym problemem, głównie ze względu na brak danych, tendencję do skupiania się na ryzykach krótkoterminowych, a także trudności z ilościowym określeniem wpływu zmian klimatycznych na finanse przedsiębiorstwa.
Ryzyka fizyczne
Ryzyka fizyczne stwarzane przez zmianę klimatu można scharakteryzować jako krótko- lub długoterminowe. Te pierwsze zazwyczaj wynikają z konkretnych zdarzeń, natomiast drugie są konsekwencją długofalowych zmian wzorców klimatycznych. Ryzyko fizyczne grozi uszkodzeniem mienia, utratą wartości zabezpieczeń i aktywów (co ma ogromny wpływ na zobowiązania ubezpieczeniowe) oraz zakłóceniami w łańcuchach dostaw. W poniższej tabeli zamieszczono zestawienie ryzyk fizycznych oraz ich potencjalnych skutków finansowych według TCFD.
Ryzyka fizyczne
kliknij w tabelę aby ją powiększyć
Ryzyka przejścia
Ryzyka przejścia to ryzyka związane z działaniami podejmowanymi przez władze państwowe i organy regulacyjne w celu ograniczenia emisji gazów cieplarnianych. Do kluczowych czynników przy ocenie ryzyka przejścia są zakres i tempo zmian, a także wykorzystywane instrumenty polityczne. Są one zróżnicowane w zależności od regionu i sektora, dlatego przedsiębiorstwa działające w różnych jurysdykcjach muszą podejmować dodatkowe środki ostrożności i oceniać stopień skoordynowania przepisów środowiskowych i klimatycznych, które odnoszą się do ich działalności. Jednocześnie przedsiębiorstwa muszą mieć świadomość zmieniającego się zapotrzebowania ze strony odbiorców oraz ryzyka technologicznego związanego z dostosowaniem do postanowień porozumienia paryskiego, zarówno jeśli chodzi o bezpośrednie skutki, jak i narażenie na ryzyko w łańcuchu dostaw.
Ryzyka przejścia
kliknij w tabelę aby ją powiększyć
