Przyczyny i mechanizmy zmian klimatu są znane naukowcom i dobrze opisane.
Przyczyny
Chociaż procesy i zjawiska naturalne (takie jak interglacjały, El Niño lub erupcje wulkaniczne) przyczyniają się w pewnym stopniu do zmian klimatycznych, z potwierdzonej wiedzy naukowej i danych wynika, że jak dotąd największy wpływ na ziemski klimat wywarła działalność ludzka w epoce postindustrialnej. Dlatego mówiąc o zmianach klimatycznych tak naprawdę mamy na myśli zmianę klimatu spowodowaną działalnością człowieka, której przyczyn należy upatrywać w rosnącym zużyciu paliw kopalnych, wylesianiu i rosnącej intensywności rolnictwa, dodatkowo nasilanych przez rozwój gospodarczy i przyrost demograficzny.
Mechanizm
Zmiana klimatu spowodowana działalnością człowieka jest wywołana głównie przez globalne ocieplenie. Mechanizm globalnego ocieplenia powszechnie nazywa się efektem cieplarnianym. Polega on na tym, że gazy cieplarniane zatrzymują ciepło w atmosferze ziemskiej, uniemożliwiając jego wypromieniowanie w przestrzeń kosmiczną.
Do najważniejszych gazów cieplarnianych należą dwutlenek węgla, metan, podtlenek azotu, fluorowane gazy cieplarniane oraz para wodna (o której często się zapomina).
Najważniejsze fakty i dane liczbowe
- Ocenia się, że działalność człowieka odpowiada za globalne ocieplenie o 0,8–1,2°C w stosunku do temperatur sprzed epoki przemysłowej.
- Stężenie gazów cieplarnianych w atmosferze osiągnęło bezprecedensowy poziom od co najmniej 800 tys. lat.
- Dalsza emisja gazów cieplarnianych spowoduje dalsze ocieplanie oraz długotrwałe zmiany we wszystkich elementach systemu klimatycznego, zwiększając ryzyko dotkliwych, nieodwracalnych skutków dla ludzi i ekosystemów.
- Jeżeli nie zostaną podjęte działania dostosowawcze, do 2050 r. straty spowodowane zalewaniem obszarów przybrzeżnych wzrosną do 1 biliona dolarów rocznie. [1]
- Do 2050 r. średnio od 2,8 do 4,7 biliona dolarów PKB w Azji będzie zagrożone wskutek skrócenia czasu pracy na świeżym powietrzu ze względu na wyższe temperatury i większą wilgotność. [2]
Stężenie CO2 w atmosferze rośnie…
Stężenie CO2 w atmosferze (1960 – 2020)
kliknij w wykres aby go powiększyć
…podobnie jak temperatura na świecie
Globalna temperatura przy powierzchni Ziemi (1880–2020)
kliknij w wykres aby go powiększyć
Zagrożenie szybko narasta
- W modelach naukowych skutków zmian klimatycznych nie doszacowano szybkości ich pojawiania się i dotkliwości. [3]
- Coroczne raporty o ryzyku Światowego Forum Ekonomicznego pokazują, że zagrożenia związane z klimatem szybko nabierają znaczenia. Przedstawiając 5 najważniejszych ryzyk pod względem prawdopodobieństwa wystąpienia oraz 5 najważniejszych ryzyk pod względem dotkliwości skutków, raporty o ryzyku ujęły ryzyka klimatyczne w jednej pozycji w 2012 r. i w ośmiu pozycjach (z 10 ogółem) w 2020 r. [4]
Stawka jest wysoka
- Niekorzystne warunki gospodarcze i szkody wywołane przez katastrofy naturalne przełożyły się w 2018 r. na 165 mld dolarów strat, z czego połowa nie była ubezpieczona. [5]
- Przewiduje się, że do 2030 r. globalne ocieplenie spowoduje skrócenie godzin pracy na świecie o 2,2%, co uszczupli światowy PKB o 2,4 biliona dolarów. [6]
- Szacuje się, że potencjalne straty finansowe spowodowane czynnikami klimatycznymi do 2100 r. mogą wynieść od 4,2 aż do 43 biliona dolarów [7]
- Zmiany klimatyczne przyczyniają się już w tej chwili do ponad 150 tys. śmierci rocznie, a do 2050 r. mogą zmusić 143 mln ludzi do migracji. [8]
Interesariusze domagają się podjęcia działań
- Dwie trzecie dyrektorów finansowych (CFO) w Europie odczuwa presję ze strony akcjonariuszy, udziałowców i inwestorów, aby przeciwdziałać zmianom klimatycznym. [9]
- Pięćdziesiąt siedem procent dyrektorów wykonawczych twierdzi, że inwestorzy wywierają na ich organizację sporą presję, aby uwzględniała ryzyko i zarządzanie w zakresie klimatu w swoich sprawozdaniach. [10]
- Ponad 500 inwestorów z całego świata (zarządzających łącznie aktywami o wartości ponad 47 bilionów dolarów) przystąpiło do inicjatywy Climate Action 100+, której celem jest zmuszenie koncernów emitujących gazy cieplarniane do podjęcia działań na rzecz klimatu.
Tekst jest eksperckim opracowaniem publicznie dostępnych materiałów dla członków rad nadzorczych (Non- Executive Directors) z sektorów innych niż usługi finansowe.
Przypisy
[1] A. Christodoulou, P. Christidis, H. Demirel, Sea-level rise in ports: a wider focus on impacts https://link.springer.com/article/10.1057/s41278-018-0114-z (dostęp: 1.02.2021)
[2] McKinsey&Company, Climate risk and response in Asia, https://www.mckinsey.com/business-functions/sustainability/our-insights/climate-risk-and-response-in-asia (dostęp: 1.02.2021)
[3] Scientific American, Scientists Have Been Underestimating the Pace of Climate Change, https://blogs.scientificamerican.com/observations/scientists-have-been-underestimating-the-pace-of-climate-change/ (dostęp: 1.02.2021)
[4] Światowe Forum Ekonomiczne, The Global Risks Report 2020, http://www3.weforum.org/docs/WEF_Global_Risk_Report_2020.pdf (dostęp: 1.02.2021)
[5] Światowe Forum Ekonomiczne, The Global Risks Report 2020, http://www3.weforum.org/docs/WEF_Global_Risk_Report_2020.pdf (dostęp: 1.02.2021)
[6] Reuters, Rising heat stress could cost 80 million jobs by 2030 – U.N., https://www.reuters.com/article/us-global-climate-jobs-idUSKCN1TW36W (dostęp: 1.02.2021)
[7] Międzyrządowy Zespół ds. Zmian Klimatu, Special Report: Global Warming of 1,5ºC, https://www.ipcc.ch/sr15/chapter/spm/ (dostęp: 1.02.2021)
[8] The World Bank, Groundswell : Preparing for Internal Climate Migration, https://openknowledge.worldbank.org/handle/10986/29461 (dostęp: 1.02.2021)
[9] Deloitte Insights, Feeling the heat?, https://www2.deloitte.com/content/dam/Deloitte/co/Documents/strategy/siente-el-calor-col.pdf (dostęp: 1.02.2021)
[10] ERM, Climate change risk: the new investment fundamental, https://www.erm.com/globalassets/documents/publications/2018/climate-change-risk-the-new-investment-fundamental-1.pdf (dostęp: 1.02.2021)
